Historische funderingen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Historische funderingen zijn funderingssystemen die in het verleden werden toegepast bij gebouwen en constructies en die verschillen van moderne technieken.
Omschrijving
Vroegere funderingstechnieken varieerden sterk, afhankelijk van de lokale bodemgesteldheid en de beschikbare materialen. In slappe, waterrijke gebieden, zoals grote delen van Nederland, werd veel gebruik gemaakt van houten palen die in de draagkrachtige grondlagen werden geheid of op 'kleef' werden geplaatst om grondverdichting te bereiken. Waar een vaste ondergrond dichter bij het maaiveld lag, werd veelal gefundeerd 'op staal', waarbij de constructie direct op de draagkrachtige bodem rustte, soms met behulp van gemetselde stroken of poeren. Ook funderingen op basis van puin, veldkeien of roosterwerken van hout kwamen voor. Deze historische methoden waren aangepast aan de bouweisen en kennis van die tijd, en verschillen om die reden van de huidige, vaak op beton en staal gebaseerde funderingstechnieken die rekening houden met zwaardere belastingen en moderne inzichten in geotechniek en bodemgedrag.
Veelvoorkomende historische funderingstypen
Historisch gezien zijn diverse funderingstypen toegepast. Twee globale categorieën zijn fundering op staal en paalfundering. Bij fundering op staal rust de constructie direct op de draagkrachtige bodemlaag, soms met grondverbetering, en wordt deze voornamelijk gebruikt bij lichtere constructies waar de draagkrachtige grond dicht aan het oppervlak ligt. Paalfunderingen, daarentegen, worden toegepast bij zwaardere constructies of waar de draagkrachtige laag dieper ligt. Hierbij worden palen, van oudsher vaak hout, in de grond geheid of geschroefd tot een stabiele laag is bereikt. Binnen deze hoofdtypen bestonden varianten zoals fundering op slieten (korte paaltjes voor verdichting) en roosterfunderingen (houten roosterwerk op staal). Andere historische methoden omvatten funderingen op puin, gestapelde stenen of houten balken die als palen dienden.
Uitdagingen en risico's
Historische funderingen, met name houten paalfunderingen, zijn gevoelig voor veranderingen in de grondwaterstand. Wanneer het grondwaterpeil daalt en de houten palen droog komen te staan, kunnen ze gaan rotten door blootstelling aan zuurstof. Dit kan leiden tot verzakkingen, scheurvorming in muren en gevels, en moeilijk sluitende ramen en deuren. Ook ongelijke zettingen, veroorzaakt door bijvoorbeeld bodemdaling of wisselende belastingen, kunnen problemen veroorzaken bij zowel paalfunderingen als funderingen op staal.
Vergelijkbare termen
Oude funderingen
Gebruikte bronnen: